Łupież to przypadłość, na którą uskarża się wielu ludzi. Jednak czy rzeczywiście każdy, kto stwierdzi u siebie łuszczenie skóry głowy, cierpi na tę dolegliwość? A może jest to jedynie zjawisko spowodowane niewłaściwą pielęgnacją skóry głowy? Na te pytanie odpowiemy w dzisiejszym artykule.
Budowa skóry głowy
Zanim omówimy przypadłość, jaką jest łupież, należy powiedzieć nieco o budowie skóry głowy i włosów. Skóra – czyli największy i jeden z najważniejszych organów człowieka – dzieli się na: naskórek, skórę właściwą i tkankę podskórną. Elementy te dzielą się na kolejne warstwy, jednak z perspektywy pielęgnacji skóry głowy najważniejsze są tzw. przydatki skóry, wśród których są: gruczoły potowe, gruczoły łojowe i mieszki włosowe [1]. To właśnie z mieszków włosowych wyrastają włosy. Oczywiście w dużym skrócie, bo w rzeczywistości mieszki włosowe także dzielą się na dwie części: nabłonkową i łącznotkankową. Włosy wyrastają z tej pierwszej.
Co istotne, przy korzeniach włosów znajdują się gruczoły łojowe, które wydzielają łój. Łój pełni ważne funkcje – osłania skórę przed zagrożeniami mechanicznymi, chemicznymi oraz drobnoustrojowymi. Łój wraz z potem tworzy na powierzchni skóry cienki film o charakterze kwaśnym: pH rzędu 5,5.
Na koniec części o budowie skóry głowy kilka słów o zamieszkujących ją mikroorganizmach. Mikrobiom zdrowej owłosionej skóry głowy stanowią grzyby drożdżopodobne z rodzaju Malassezia oraz bakterie Cutibacterium Acnes i Staphylococcus epidermidis. Organizmy te – o ile pozostają w równowadze – nie stanowią zagrożenia.
A dlaczego o tym wszystkim wspominamy? Mikroorganizmy pełnią szereg istotnych funkcji, m.in. pomagają utrzymać odpowiednie pH skóry, co zapewnia prawidłowy przebieg procesu złuszczania i odnowy naskórka. A zabiegi pielęgnacyjne mogą wpływać na mikrobiom i w konsekwencji pogarszać kondycję skóry głowy i narażać ją na szkodliwe czynniki zewnętrzne.
Łupież – co to takiego?
Łupież to przewlekłe schorzenie skóry charakteryzujące się złuszczaniem naskórka skóry owłosionej. To powszechna przypadłość, która może dotyczyć nawet 10% populacji [2]. Przyczyną powstawania łupieżu jest uszkodzenie naturalnych barier chroniących naskórek, czyli nadmierne wysuszenie skóry. Dzieje się tak na skutek działania czynników zewnętrznych, takich jak: suche powietrze, twarda woda czy nieodpowiednia pielęgnacja. Naukowcy rozważają także możliwość, że do powstawania łupieżu może dochodzić wskutek zakażenia grzybem drożdżopodobnym Malassezia spp.
Wyróżnia się kilka podtypów łupieżu. Najczęściej jednak rozpoznawane są dwie odmiany – łupież zwykły, inaczej nazywany suchym, oraz łupież tłusty. Ten pierwszy charakteryzuje się szarobiałymi łuskami w okolicach czubka głowy oraz skroni, a także suchymi i łamliwymi włosami. Z kolei łupież tłusty rozpoznaje się po żółtawych, tłustych łuskach w obszarze szczytu głowy. W przypadku łupieżu tłustego włosy wydają się lśniące [3].
Okazuje się jednak, że wiele osób cierpi na tzw. łupież kosmetyczny – czyli taki, który wynika z niewłaściwej pielęgnacji.
Łupież kosmetyczny
Nieodpowiednia pielęgnacja może sprawić, że skóra głowy staje się zaczerwieniona, sucha i swędząca. A przesuszony naskórek zaczyna się nadmiernie złuszczać, co odczytujemy jako powstawanie łupieżu. Tym bardziej że świąd wzmaga odruch drapania się, a to zwiększa ilość łuszczącego się naskórka. Jest to typowy objaw tzw. łupieżu kosmetycznego. Poznasz go po cienkich, biało srebrzystych łuskach. Nie przylegają one ani do skóry głowy, ani do włosów.
Przyczynami łupieżu kosmetycznego mogą być:
- źle dobrane kosmetyki
- częste chemiczne zabiegi upiększające i fryzjerskie
- nieodpowiednie suszenie włosów (stosowanie zbyt ciepłego strumienia)
- przebywanie w zbyt mocno ogrzewanych pomieszczeniach
- noszenie nakryć głowy
- agresywne środki myjące
- wysoka temperatura wody używanej do mycia skóry głowy
- używanie nadmiernej ilości środków do stylizacji włosów
- niedostosowana do potrzeb częstotliwość mycia skóry głowy
- niewłaściwa technika mycia skóry głowy
Dlaczego pH szamponu ma znaczenie?
Należy zwrócić uwagę, że pH skóry głowy jest podobne do reszty ciała i wynosi około 5,5, ale pH włosów jest już zdecydowanie niższe i oscyluje w okolicy 3,67. Natomiast chorobotwórcze drobnoustroje preferują środowisko o pH około 7 lub wyższym. Łatwo zauważyć, że prawidłowo utrzymane pH skóry głowy nie sprzyja rozwojowi tych drobnoustrojów, a zatem jest istotne dla zachowania skóry w dobrej kondycji.
Tymczasem okazuje się, że większość dostępnych na rynku szamponów ma pH powyżej 5,5. Ten trend jest szczególnie widoczny w przypadku szamponów dla dzieci: 100% z nich oscyluje wokół pH 7,0 [4]. To dlatego, że pH łez wynosi 7,35. Dzięki większemu pH, produkty dziecięce nie drażnią i nie szczypią w oczy. Jednak zbyt wysokie pH szamponu nasila dolegliwości takie jak łupież, świąd i pieczenie, ponieważ sprzyja rozwojowi niekorzystnej mikroflory oraz narusza barierę hydrolipidową. Zatem w przypadku łupieżu szampony dziecięce to najgorsze możliwe rozwiązanie.
Łupież kosmetyczny – jak leczyć?
Podstawą są działania zapobiegawcze, a więc odpowiednia pielęgnacja, dzięki której w ogóle nie dojdzie do powstania łupieżu kosmetycznego. Ale co znaczy „odpowiednia” pielęgnacja? Każda skóra wymaga innej pielęgnacji, indywidualnie do niej dobranej. Inaczej dbamy o wrażliwą czy przesuszoną skórę, inaczej o skórę tłustą, a jeszcze inaczej o skórę dotkniętą dermatozami.
Dobieraj kosmetyki odpowiednie do rodzaju skóry głowy: nawilżające i kojące dla suchej i wrażliwej skóry głowy, a w przypadku skóry tłustej zapobiegające przetłuszczaniu. Oczywiście zwracaj uwagę na skład, tak by normalizował pracę gruczołów łojowych i przywracał równowagę skórze głowy i włosom. W przypadku pielęgnacji przesuszonej skóry głowy należy unikać szamponów z substancjami powierzchniowo czynnymi o silnym działaniu. Zwróćcie również uwagę na drażniące działanie betainy kokamidopropylowej w połączeniu z SLS. Zarówno włosy, jak i skóra głowy lepiej się czują w lekko kwaśnym środowisku, dlatego szampon nie powinien przekraczać pH 5,5.
Ważny jest nie tylko sam produkt, ale także technika mycia. Skórę głowy należy myć delikatnie, opuszkami palców, dwukrotnie aplikując szampon. Przed nałożeniem na skórę głowy, rozprowadź szampon na dłoni w niewielkiej ilości wody. Nie przesadzać z intensywnością masażu, a także uważaj, aby nie zadrapać naskórka paznokciami. Samych włosów nie pocieraj intensywnie, gdyż spływająca piana wytworzona podczas masażu skóry wystarczy do oczyszczenia włosów. Istotna jest także temperatura wody, która nie może być zbyt gorąca, ponieważ podrażni skórę i doprowadzi do rozchylenia łusek łodygi włosa. Szampon należy dokładnie spłukać, gdyż pozostawiony na skórze może spowodować podrażnienie lub alergię, a na samych włosach może imitować łupież.
Szampon Humitopic do skóry wrażliwej
Masz wrażliwą skórę? Doskonałym wyborem będzie kojąco-nawilżający szampon Humitopic, zmniejszający dedykowany dla skóry suchej, wrażliwej, łuszczącej się i atopowej. Jego bogaty skład pełen jest naturalnych składników zbawiennych dla skóry głowy. Wśród nich znajdują się m.in. ocet jabłkowy oraz pantenol.
Ocet jabłkowy przywraca naturalne pH i oczyszcza skórę głowy, pomaga w leczeniu łupieżu, normalizuje pracę gruczołów łojowych i jednocześnie działa na włosy: domyka łuski włosów, sprawia, że stają się miękkie, elastyczne i sypkie.
Z kolei pantenol zmiękcza i nawilża naskórek, a także ogranicza przeznaskórkową utratę wody i wspomaga gojenie mikrouszkodzeń. Dodatkowo kondycjonuje i nawilża włosy, wiąże wodę w strukturze włosów i nie ulega wymywaniu.
Ponadto szampon Humitopic zawiera kwasy huminowe i fulwowe w unikalnej formule H4topic-complex®. Więcej o tych substancjach dowiesz się z artykułu: kwasy humusowe: właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne.
Szampon Humitopic skutecznie usuwa zanieczyszczenia, a także zmniejsza łuszczenie skóry głowy, łagodzi swędzenie i działa przeciwłupieżowo. Sprawdź tu:
www.sklep.humitopic.pl
Bibliografia:
[1] Wolski, T., & Kędzia, B. (2019). Farmakoterapia skóry. Cz. 1. Budowa i fizjologia skóry. Postępy Fitoterapii, 1, 61-67.
[2] Brzezińska-Wcisło, L., Wcisło-Dziadecka, D., Lis-Święty, A., & Trzmiel, D. (2007). Łupież i łojotokowe zapalenie owłosionej skóry głowy–patogeneza, obraz kliniczny oraz aspekty terapeutyczne. Post Dermatol Alergol, 24, 59-64.
[3] Bednarek, M., & Musiał, C. (2019). Najczęstsze problemy pacjenta trychologicznego–choroby skóry głowy. The most common problems of the trichologic patient–scalp diseases. Kosmetologia Estetyczna, 8(3), 393-396.
[4] Dias, M. F. R. G., de Almeida, A. M., Cecato, P. M. R., Adriano, A. R., & Pichler, J. (2014). The shampoo pH can affect the hair: myth or reality?. International journal of trichology, 6(3), 95.
