Mocznik to istny skarb, który odmienił oblicze branży kosmetologicznej. Ma liczne pozytywne właściwości i doskonale sprawdza się w produktach do cery problematycznej. W artykule przyjrzymy się bliżej temu składnikowi. Jakie ma cechy? Dlaczego warto wybierać kosmetyki zawierające mocznik? Mocznik – wszystko, co warto wiedzieć.

Naturalny czynnik nawilżający

Opowieść o moczniku zaczniemy jednak od naszych organizmów, a konkretnie części naskórka. Mowa o naturalnym czynniku nawilżającym (NMF, z ang. Natural Moisturizing Factor). Termin ten został po raz pierwszy użyty w angielskiej literaturze naukowej w 1959 roku. NMF bierze udział w wiązaniu wody w warstwie rogowej naskórka i stanowi nawet do 20% jej całkowitej wagi (Śliwa i in., 2011).

Rolą NMF jest utrzymanie nawilżenia skóry na optymalnym poziomie. Ma to kolosalne znaczenie, ponieważ prawidłowe nawilżenie pomaga chronić skórę przed mikrouszkodzeniami, umożliwia działanie enzymów w procesie złuszczania naskórka oraz wpływa na ogólne funkcjonowanie bariery naskórka (Fowler, 2012).

A dlaczego w ogóle o tym piszemy? Ze względu na skład NMF, w który wchodzą m.in. aminokwasy (np. kwas urokainowy) sole nieorganiczne, cukry, kwas mlekowy oraz właśnie mocznik – bohater tego artykułu.

Mocznik, czyli jeden z humektantów

Jako składnik kosmetyków mocznik zalicza się do tzw. humektantów, czyli związków chemicznych o silnych właściwościach wiążących cząsteczki wody. Dzięki temu wspomagają jej zatrzymywanie w organizmie i umożliwiają powstawanie naturalnego zapasu wody w skórze (Śliwa i in., 2011). Krótko mówiąc, humektanty poprawiają nawilżenie skóry.

Mocznik występuje w organizmie naturalnie. Stanowi około 1% masy naskórka, a w naturalnym czynniku nawilżającym jest go nawet 7%. Dzięki temu jest całkowicie bezpieczny, praktycznie nieuczulający. Odgrywa kluczową rolę w nawilżaniu i zachowaniu integralności skóry.

Mocznik: działanie nawilżające czy keratolityczne?

Być może spotkałaś się z artykułem, w którym pisano, że mocznik w kosmetykach ma działanie keratolityczne, czyli ułatwia złuszczanie zrogowaciałego naskórka. My jednak do tej pory pisaliśmy głównie o nawilżeniu i zatrzymywaniu wody w skórze. Jakie więc ma działanie?

Okazuje się, że jest to uzależnione od stężenia. W stężeniach 3-10% mocznik działa nawilżająco. Zmniejsza przeznaskórkową utratę wody TEWL (z ang. transepidermal water loss). Z kolei w stężeniach powyżej 10% mocznik wykazuje działanie keratolityczne. Ułatwia złuszczanie zrogowaciałego naskórka i zmniejsza szorstkość skóry (Wszołek i Piotrowska, 2019).

To nie wszystko. Mocznik w kosmetykach usprawnia przenikanie innych substancji aktywnych w głąb naskórka, a także ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwświądowe.

Mocznik w kosmetykach na AZS

Mocznik jest składnikiem o wielu korzystnych właściwościach dla skóry atopowej, łuszczącej się, suchej i wrażliwej. Pamiętaj, że bariera skórna osób z dermatozami jest osłabiona, a przez to bardziej podatna na utratę wody. Składniki NMF takie jak gliceryna i mocznik, po wniknięciu w strukturę płaszcza lipidowego, przyciągają wodę do warstwy rogowej. Dzięki temu zwiększają nawilżenie naskórka. Przeprowadzono badania aplikacyjne na pacjentach z AZS, które wykazały, że mocznik ma silniejsze działanie nawilżające, niż gliceryna (Kapuścińska i Nowak, 2014). Lepsze nawilżenie nie tylko przynosi ulgę, ale także pomaga chronić skórę przed uszkodzeniami i zagrożeniami z zewnątrz.

Mocznik w kosmetykach na AZS zapewnia więc długotrwałe nawilżenie i redukcję suchości skóry, ale to nie wszystko. W zależności od stężenia, ma także właściwości złuszczające. Skóra atopowa i problematyczna często charakteryzuje się nadmiernym rogowaceniem i tworzeniem się łusek. Mocznik działa jak delikatny keratolityk, czyli substancja, która pomaga złuszczać martwe komórki naskórka. To sprzyja odnowie skóry i redukcji problemów związanych z nadmiernym rogowaceniem.

Naukowcy przeprowadzili wiele badań nad działaniem mocznika w terapii atopowego zapalenia skóry. Potwierdzają one pozytywny wpływ na nawilżenie skóry. Co więcej, dowiedziono także, że terapia środkami nawilżającymi wraz z terapią miejscowymi kortykosteroidami jest skuteczniejsza, niż stosowanie samych kortykosteroidów. Zdaniem badaczy, środki nawilżające zawierające mocznik powinny być stosowane jako terapia podstawowa w AZS (Celleno, 2018).

Czy mocznik w kosmetykach na AZS jest bezpieczny?

A co z bezpieczeństwem? Wszak skóra pacjentów z AZS czy łuszczycą jest zdecydowanie bardziej wrażliwa. Ponadto atopowemu zapaleniu skóry często towarzyszą inne choroby, w tym alergie. Dlatego atopicy muszą zwracać szczególną uwagę na skład wybieranych kosmetyków i unikać tych, które mają wysoki potencjał alergizujący. Mocznik jest jednak składnikiem bezpiecznym. Występuje w ludzkim organizmie jako składnik naturalnego czynnika nawilżającego, dlatego nie wywołuje alergii. Dotychczas odnotowano nieliczne dziania niepożądane kremów z zawartością mocznika – głównie w przypadkach zastosowania w stężeniach równych lub wyższych niż 30% pod opatrunkiem okluzyjnym. Naukowcy sugerują, że za reakcje nadwrażliwości na kremy z mocznikiem może odpowiadać zawarty w nich chlorek sodu (Lodén i in., 2002, Piraccini i in., 2012).

Wszystko to sprawia, że mocznik sprawdza się doskonale w kosmetykach przeznaczonych do pielęgnacji skóry atopowej, łuszczycowej, suchej i wrażliwej.

Bibliografia:

Celleno, L. (2018). Topical urea in skincare: a review. Dermatologic therapy, 31(6), e12690.

Fowler, J. (2012). Understanding the role of natural moisturizing factor in skin hydration. Pract Dermatol, 9, 36-40.

Kapuścińska, A. i Nowak, I. (2014). Wykorzystanie mocznika i jego pochodnych w przemyśle kosmetycznym. Chemik, 68(2), 91-96.

Lodén M, Andersson AC, Anderson C, Bergbrant IM, Frödin T, Ohman H, Sandström MH, Särnhult T, Voog E, Stenberg B, Pawlik E, Preisler-Häggqvist A, Svensson A, Lindberg M. (2002). A double-blind study comparing the effect of glycerin and urea on dry, eczematous skin in atopic patients. Acta Derm Venereol.;82(1):45-7. doi: 10.1080/000155502753600885. PMID: 12013198.

Piraccini BM, Alessandrini A, Bruni F, Starace M. (2012). Acute periungueal dermatitis induced by application of urea-containing cream under occlusion. J Dermatol Case Rep. 6(1):18-20. doi: 10.3315/jdcr.2012.1090. PMID: 22514585; PMCID: PMC3322105.

Śliwa, K., Sikora, E., Ogonowski, J. (2011). Kosmetyki do pielęgnacji skóry atopowej. Wiadomości Chemiczne, (65, 7-8), 651-673.

Wszołek, K. i Piotrowska, A. (2019). Analiza składu wybranych kosmetyków dla pacjentów onkologicznych. Kosmetologia Estetyczna, 8(5), 575-580.