Olej kokosowy zyskał olbrzymią sławę w świecie zdrowej żywności, a w kosmetologii jego popularność ciągle rośnie. Powszechnie uważa się, że to dobry składnik kosmetyków dla dzieci, zwłaszcza ze skórą problematyczną, atopową lub łuszczycową. Jednak olejowi kokosowemu przypisuje się tak dużo pozytywnych właściwości, że niektórzy zaczynają patrzeć na niego sceptycznie. Jaka jest prawda? Czy olej kokosowy jest pożądanym składnikiem kosmetyków dla dzieci z atopowym zapaleniem skóry?

Olej kokosowy – pochodzenie

W krajach tropikalnych kokos, czyli owoc drzewa Cocos nucifera, jest spożywany od tysięcy lat. Rdzenna ludność przypisywała mu potężne właściwości, o czym świadczą niektóre z nazw, jakich używano w stosunku do palmy kokosowej. W sanskrycie nazywano ją kalpa wryksza, co oznacza „drzewo, które zaspokaja wszystkie potrzeby życia”. Z kolei w Malezji znana jest jako pokok seribu guna, co można przetłumaczyć jako „drzewo tysiąca zastosowań”, a na Filipinach mówiono na nią po prostu „Drzewo Życia” [2].

Po takich rekomendacjach od autochtonów można rzeczywiście spodziewać się niemalże cudotwórczych efektów spożywania kokosa. I rzeczywiście: olej ekstrahowany z jądra dojrzałych orzechów kokosowych zyskał ogromną sławę jako składnik diety. Przypisuje mu się drogocenne właściwości, m.in. pomoc w utracie wagi, łagodzenie stresu, utrzymywanie właściwego poziomu cholesterolu oraz korzyści w pielęgnacji skóry i włosów. Popierany przez dietetyków, doceniany przez pacjentów i rekomendowany przez influencerów – olej kokosowy zagościł na stołach ludzi na całym świecie. Nas jednak bardziej interesuje jego zastosowanie w kosmetykach.

Olej kokosowy – naturalny ratunek dla skóry?

Oto najważniejsze właściwości oleju kokosowego stosowanego w kosmetykach:

• Odbudowa bariery hydrolipidowej. Bariera skórna odpowiada m.in. za utrzymywanie właściwego pH skóry oraz ochronę przed czynnikami zewnętrznymi takimi jak zanieczyszczenie powietrza czy promieniowanie UV [3].
• Nawilżenie. Olej kokosowy pomaga ograniczyć przeznaskórkową utratę wody, dzięki czemu zwiększa nawilżenie skóry [4].
• Właściwości przeciwzapalne. Składniki oleju kokosowego wykazują działanie przeciwzapalne, co może pomóc w zmniejszeniu podrażnień skóry oraz terapii chorób zapalnych skóry takich jak AZS [5].
• Pomoc w gojeniu ran. Badanie przeprowadzone na szczurach potwierdziło, że składniki aktywne obecne w oleju kokosowym wspomagają gojenie się ran na skórze [2].
• Działanie fotoochronne. Naukowcy wskazują, że w tym zakresie potrzebne są dalsze badania. Jak do tej pory najlepsze wyniki dała mieszanka sproszkowanej fioletowej marchwi i aloesu w maśle kokosowym [10]. Niemniej na podstawie aktualnej wiedzy można powiedzieć, że olej kokosowy wykazuje potencjał w ochronie skóry przed promieniowaniem UV.
• Naturalne pochodzenie. Olej kokosowy jest naturalnym produktem pochodzenia roślinnego, co oznacza, że jest stosunkowo bezpieczny. Oczywiście wciąż może wywoływać niepożądane reakcje, bo każda skóra jest inna, ale szanse na to są niewielkie.

Atopowe zapalenie skóry u dzieci

Ze względu na swoje drogocenne właściwości oraz bezpieczeństwo stosowania olej kokosowy jest dobrym składnikiem kosmetyków dla dzieci, zwłaszcza z wrażliwą skórą lub chorujących na dermatozy takie jak atopowe zapalenie skóry (AZS).

AZS to przewlekła choroba skóry, która często występuje u dzieci, choć może też dotknąć dorosłych. Objawia się m.in. swędzeniem, zaczerwienieniem, suchością skóry oraz pojawianiem się wysypek. AZS to niezwykle uciążliwa dermatoza, która wpływa na komfort życia pacjentów oraz ich rodzin [6]. Choroba jest szczególnie trudna dla dzieci, ponieważ ich skóra jest bardziej delikatna i wrażliwa. Zwłaszcza u maluchów, u których bariera skórna dopiero się kształtuje [7]. Dlatego też poszukiwanie skutecznych metod łagodzenia objawów AZS jest priorytetem. Sojusznikiem dzieci z atopowym zapaleniem skóry mogą okazać się kosmetyki zawierające olej kokosowy.

Olej kokosowy w pielęgnacji skóry dzieci z AZS

Naukowcy, widząc potencjał oleju kokosowego w terapii atopowego zapalenia skóry, przystąpili do badań. W jednym z nich sprawdzono skuteczność oleju kokosowego na grupie 117 dzieci z umiarkowaną lub ciężką postacią AZS [8]. Badanie było randomizowane i podwójnie ślepe. Oznacza to, że biorące udział w badaniu dzieci podzielono losowo na dwie grupy: pierwszej podano olej mineralny, a drugiej olej kokosowy. Ani dzieci, ani ich rodzice, ani zespół badawczy nie wiedzieli, do której grupy należały badane osoby. Pacjentów oceniano na skali SCORAD – najpopularniejszej metody pomiarowej nasilenia AZS, w której pod uwagę bierze się objawy obiektywne (np. nasilenie zmian skórnych) i subiektywne (np. nasilenie świądu) [9]. Oceniano również poziom przeznaskórkowej utraty wody TEWL (z ang. Transepidermal Water Loss). Oceny przeprowadzano na początku badania, oraz po 2, 4 i 8 tygodniach od rozpoczęcia.

Co pokazały wyniki? Wskaźniki SCORAD spadły w stosunku do wartości sprzed rozpoczęcia terapii o 68,23% w grupie oleju kokosowego i o 38,13% w grupie oleju mineralnego. Natomiast jeśli chodzi o przeznaskórkową ucieczkę wody, to w grupie stosującej olej kokosowy po terapii TEWL spadło o 70,07%, a w grupie stosującej olej mineralny jedynie o 35,36%. Wyraźnie widać, że choć obie formy terapii przyniosły poprawę, to jednak olej kokosowy jest znacznie skuteczniejszy.

Przeprowadzone do tej pory badania jasno pokazują, że olej kokosowy to skuteczny składnik kosmetyków dla dzieci z AZS. Pomaga nawilżyć skórę i zmniejszyć stany zapalne, dzięki czemu poprawia komfort życia pacjentów z atopią.

Bibliografia:

[1] Kokos właściwy. (2023, maj 6). Wikipedia, wolna encyklopedia. https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kokos_w%C5%82a%C5%9Bciwy&oldid=70292805 dostęp: 22.09.2023.

[2] Shijna, K., Arun, S., & Annie, S. (2015). Coconut oil-a review of potential applications. Hygeia J. Drugs Med., 7, 34-41.

[3] Elias, P. M., & Wakefield, J. S. (2010). Skin barrier function. Nutrition for Healthy Skin: Strategies for Clinical and Cosmetic Practice, 35-48.

[4] Vaughn, A. R., Clark, A. K., Sivamani, R. K., & Shi, V. Y. (2018). Natural oils for skin-barrier repair: ancient compounds now backed by modern science. American journal of clinical dermatology, 19(1), 103-117.

[5] Varma, S. R., Sivaprakasam, T. O., Arumugam, I., Dilip, N., Raghuraman, M., Pavan, K. B., … & Paramesh, R. (2019). In vitro anti-inflammatory and skin protective properties of Virgin coconut oil. Journal of traditional and complementary medicine, 9(1), 5-14.

[6] Hülpüsch, C., Weins, A. B., Traidl‐Hoffmann, C., Reiger, M. (2021). A new era of atopic eczema research: Advances and highlights. Allergy, 76(11), 3408-3421.

[7] Fernandes, J. D., Machado, M. C. R., & Oliveira, Z. N. P. D. (2011). Children and newborn skin care and prevention. Anais brasileiros de dermatologia, 86, 102-110.

[8] Evangelista, M. T. P., Abad‐Casintahan, F., & Lopez‐Villafuerte, L. (2014). The effect of topical virgin coconut oil on SCORAD index, transepidermal water loss, and skin capacitance in mild to moderate pediatric atopic dermatitis: a randomized, double‐blind, clinical trial. International journal of dermatology, 53(1), 100-108.

[9] Bożek, A., & Reich, A. (2016). Metody oceny nasilenia atopowego zapalenia skóry. Dermatology Review/Przeglad Dermatologiczny, 103(6).

[10] Piotrowska, A., Totko-Borkusiewicz, N., & Klucznik, A. (2019). Olej kokosowy–możliwości zastosowań kosmetycznych. Postępy Fitoterapii, 2, 136-144.