Panthenol w szamponach. Dlaczego warto go szukać?

Pielęgnacja skóry głowy potrafi przysporzyć wiele kłopotów – zwłaszcza gdy choruje się na atopowe zapalenie skóry czy łuszczycę. Wtedy wymaga szczególnej troski i należy przyłożyć się do wyboru kosmetyków. Warto sięgać po produkty zawierające panthenol. Czym jest ten składnik? Jakie ma właściwości? Dlaczego warto szukać kosmetyków, które zawierają go w swoim składzie?

Czym jest panthenol?

Gdy w artykułach o pielęgnacji skóry czytasz o panthenolu, to autorzy mają prawdopodobnie na myśli jego prawoskrętną odmianę, czyli D-panthenol. Ma ona większą aktywność od odmiany lewoskrętnej i dlatego jest znacznie częściej wykorzystywana w kosmetologii [1].

D-panthenol to prowitamina B5. Prowitaminy to związki, które w organizmie są przekształcane w witaminy [2]. Tak więc panthenol ulega przekształceniu w witaminę B5 i w rzeczywistości wykazuje takie same właściwości jak rzeczona witamina.

Panthenol może być wytwarzany zarówno ze źródeł roślinnych, jak i zwierzęcych [3]. Jest powszechnie używany w kosmetykach ze względu na łatwą przyswajalność i drogocenne znaczenie dla zdrowia skóry.

Właściwości panthenolu

Prowitamina B5 ma korzystny wpływ zarówno na skórę, jak i włosy. Oto najważniejsze właściwości panthenolu [1, 3, 4, 5].:

Poprawia nawilżenie i elastyczność skóry.
Łagodzi zaczerwienienia i podrażnienia.
Ma właściwości przeciwzapalne.
Wzmacnia naturalną barierę naskórka.
Działa przeciwłupieżowo.
Wzmacnia kondycję włosów oraz poprawia ich blask i miękkość.
Pomaga złagodzić skutki przerzedzania się włosów.
Wnika w strukturę włosa i trudno się z niego wypłukuje, dzięki czemu jego działanie się utrzymuje.

Panthenol doskonale sprawdza się w szamponach. Pomaga wzmocnić strukturę włosów, a także świetnie nawilża skórę głowy. Pozytywne właściwości czynią z niego perfekcyjny składnik kosmetyków dla ludzi z AZS, łuszczycą czy borykających się z suchą skórą.

Panthenol w kosmetykach do skóry z dermatozami

Szerokie właściwości panthenolu powodują, że świetnie się sprawdza u wszystkich ludzi, ale u tych borykających się z dermatozami szczególnie. Dlaczego?

O tym, czym charakteryzuje się egzema, pisaliśmy wielokrotnie na naszym blogu. Jeśli interesuje Cię ten temat, to zachęcamy do przejrzenia starszych tekstów. Teraz najważniejszą informacją jest, że choroby takie jak AZS wiążą się z osłabieniem bariery skórnej, wskutek czego szybciej traci ona wilgoć oraz jest bardziej podatna na mikrourazy i działanie szkodliwych czynników zewnętrznych. I właśnie z tym może pomóc panthenol, który dzięki swoim właściwościom nawilżającym wpływa pozytywnie na funkcję barierową skóry.

Ten efekt potwierdzają badania. W jednym z nich sprawdzano działanie formulacji zawierających 0.5%, 1% lub 5% D-panthenolu i porównywano je z placebo, czyli preparatem bez składników aktywnych. Kosmetyk aplikowano na ramiona 2 razy dziennie: rano i wieczorem. Analizowano zarówno krótko, jak i długoterminowy wpływ – po 15 i 30 dniach takiej pielęgnacji. Podczas testów osoby badane mogły się normalnie myć, jednak zabronione było stosowanie innych produktów do pielęgnacji skóry.

Jakie odpowiedzi dało badanie? Wszystkie testowane preparaty – również te niezawierające panthenolu – po długotrwałym stosowaniu spowodowały wzrost nawilżenia warstwy rogowej naskórka, jednak w przypadku tych zawierających panthenol efekt był bardziej widoczny. Ponadto preparaty z 1% i 5% panthenolu przyczyniły się do poprawy funkcji bariery skórnej, dzięki czemu ta lepiej zatrzymywała wilgoć. Czyli obniżał się parametr znany jako TEWL (ang. transepidermal water loss) – przeznaskórkowa utrata wody. „Codzienne stosowanie preparatów zawierających panthenol jest istotne dla ochrony funkcji barierowej skóry poprzez redukcję TEWL, utrzymanie skóry w dobrej kondycji i utrzymanie homeostazy skóry” – podsumowują autorzy badania [6].

Opisane działanie jest szalenie istotne dla osób z dermatozami. Pomaga im w nawilżeniu skóry oraz wzmocnieniu osłabionej wskutek choroby bariery skórnej. Jednak nasuwa się jeszcze jedno pytanie – o bezpieczeństwo. Osoby z egzemą muszą pieczołowicie studiować recepturę kupowanych kosmetyków, ponieważ wiele popularnych składników może podrażniać i osłabiać skórę oraz zaostrzać stany zapalne. Zatem: czy panthenol to bezpieczny składnik dla pacjentów z zapalnymi chorobami skóry?

Czy panthenol w kosmetykach jest bezpieczny?

Stosowanie panthenolu jest jak najbardziej bezpieczne. Jego potencjał alergiczny jest niewielki, jest dobrze tolerowany przez skórę i nie jest komedogenny (czyli nie blokuje ujść gruczołów łojowych). Potwierdza to Panel Ekspertów ds. Bezpieczeństwa Składników Kosmetycznych, który ocenił bezpieczeństwo panthenolu [7]. Członkowie panelu stwierdzili, że jest on bezpieczny w kosmetykach w stosowanych obecnie stężeniach. Produkty z tym składnikiem mogą używać nawet dzieci oraz osoby ze skórą wrażliwą, atopową, łuszczącą się czy skłonną do podrażnień.

Panthenol w szamponie Humitopic

Panthenol to wszechstronny składnik, który ma wiele korzystnych właściwości dla wrażliwej skóry głowy i włosów. Działa stymulująco na wzrost włosa [8], co potwierdza podwójnie ślepe, randomizowane badanie z grupą kontrolną placebo [9]. W badaniu tym testowano szampon z kwasem salicylowym, panthenolem i niacynamidem. Jednej grupie osób podawano ten szampon, a drugiej placebo. Ani osoby badane, ani przeprowadzający eksperyment naukowcy nie wiedzieli, kto należy do której grupy. Głównym efektem był wzrost liczby włosów na czubku głowy w grupie stosującej szampon w porównaniu do tej, w której podawano placebo.

Z kolei w innym, również podwójnie ślepym badaniu z placebo, testowano szampon w którym główne składniki funkcjonalne to m.in. niacynamid, panthenol i kofeina. Naukowcy wykazali, że szampon ten:

zmniejszał wypadanie włosów,
zwiększał całkowitą liczbę włosów,
zmniejszał przeznaskórkową utratę wody TEWL [10].

Właściwości te czynią z panthenolu doskonały składnik kosmetyków do pielęgnacji skóry głowy. Dlatego wykorzystaliśmy go w formule szamponu Humitopic, w której znajdziecie także m.in. niacynamid, betainę, ocet jabłkowy oraz kwasy huminowe i fulwowe w formule H4TOPIC-COMPLEX®, czyli absolutną nowość w pielęgnacji skóry atopowej, łuszczącej się, suchej i wrażliwej. Tak bogaty skład nawilża i zmiękcza skórę głowy, nadaje połysk włosom, a także wzmacnia cebulki włosów i działa przeciwświądowo. Sam panthenol zwiększa grubość włosów oraz zapobiega ich uszkodzeniom i rozdwajaniu.

Pamiętaj jednak, że nawet najlepsze kosmetyki nie pomogą, jeśli nieodpowiednio dbasz o swoją skórę. Jak więc o nią zadbać? Pisaliśmy o tym w naszym artykule: Pielęgnacja skóry głowy u osób z egzemą. Ważne jest, żeby wybierać kosmetyki łagodne, takie jak szampon Humitopic. Dowiedz się więcej tutaj.

Bibliografia:

[1] Kurek, J. (2020). panthenol. Kiedy warto go stosować? Dostęp 09.11.2023, Dostępny w Internecie: https://gemini.pl/poradnik/zdrowie/panthenol-kiedy-warto-go-stosowac/

[2] Prowitamina. (2023). Wikipedia, wolna encyklopedia. Dostęp 09.11.2023, Dostępny w Internecie: //pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Prowitamina&oldid=69282016

[3] Pedroja, C. (2018). Why Is Panthenol Used in Cosmetics? Dostęp 09.11.2023, Dostępny w Internecie: https://www.healthline.com/health/panthenol

[4] Bąkowska, I. (2023). panthenol – właściwości i zastosowanie w kosmetyce. Dostęp 09.11.2023, Dostępny w Internecie: https://www.drmaxdrogeria.pl/blog/panthenol-wlasciwosci-i-zastosowanie-w-kosmetyce

[5] Davis, M. G., Thomas, J. H., Van de Velde, S., Boissy, Y., Dawson Jr, T. L., Iveson, R., Sutton, K. (2011). A novel cosmetic approach to treat thinning hair. British Journal of Dermatology, 165(s3), 24-30.

[6] Camargo Jr, F. B., Gaspar, L. R., Maia Campos, P. M. (2011). Skin moisturizing effects of panthenol-based formulations. Journal of cosmetic science, 62(4), 361.

[7] Scott, L. N., Fiume, M., Bergfeld, W. F., Belsito, D. V., Hill, R. A., Klaassen, C. D., Heldreth, B. (2022). Safety Assessment of Panthenol, Pantothenic Acid, and Derivatives as Used in Cosmetics. International journal of toxicology, 41(3_suppl), 77-128.

[8] Tataruch, K. i Kucia, M. (2022). PRZYJAZNE ŚRODOWISKU KOSMETYKI WATERLESS. Management & Quality/Zarządzanie i Jakość, 4(3).

[9] Kim, H. T., Park, H. S., Kim, Y. M., Lee, I. C., Lee, S. J., Choi, J. S. (2022). Double-blind randomized placebo-controlled study of the efficacy and safety of hair loss prevention shampoo containing salicylic acid, panthenol, and niacinamide in alopecia patients. Toxicology and Environmental Health Sciences, 14(2), 173-185.

[10] Davis, M. G., Piliang, M. P., Bergfeld, W. F., Caterino, T. L., Fisher, B. K., Sacha, J. P., Schwartz, J. R. (2021). Scalp application of antioxidants improves scalp condition and reduces hair shedding in a 24‐week randomized, double‐blind, placebo‐controlled clinical trial. International Journal of Cosmetic Science, 43, S14-S25.