Święta Bożego Narodzenia to czas radości, magicznej atmosfery i chwil spędzonych w rodzinnym gronie. Jednak dla osób z egzemą to także wyzwanie, ze względu na różnorodne czynniki mogące zaostrzyć chorobę i podrażnić wrażliwą skórę. Warto więc wiedzieć, jakich wyzwalaczy unikać i jak zabezpieczyć swoją skórę.
Świąteczne dekoracje źródłem problemów skórnych
Dekoracje świąteczne, choć piękne, mogą kryć w sobie pułapki dla wrażliwej skóry. Wieńce, bombki, lampki i świecidełka wyciągamy raz do roku, a to oznacza, że zazwyczaj są dość zakurzone. Kurz czy nawet pleśń są powszechne i mogą wywoływać reakcje alergiczne, a tym samym podrażniać skórę [1, 2]. Dlatego pamiętaj o wy , aby zminimalizować występowanie alergenów, które mogą działać drażniąco.
Podczas dekorowania mieszkania warto ubierać rękawiczki. Niestety lateks (a właściwie wchodzące w jego skład przyspieszacze wulkanizacji takie jak tiuramy) także może uczulać i wywoływać kontaktowe zapalenie skóry. Co prawda na alergię na tiuramy są najbardziej narażone grupy zawodowe mające z nimi kontakt, np. producenci gumy lub sprzątacze, to jednak taka reakcja może dotyczyć każdego [3]. Co zrobić, gdy Ty także masz alergię na gumę i lateks? Receptą są rękawiczki bawełniane.
Gdy opadnie już świąteczna ekscytacja, a Ty zaczniesz szykować się na powrót do szarej codzienności, warto zrobić jeszcze jedną rzecz. Zapakuj dekoracje do specjalnych, szczelnych pojemników, tak aby ochronić je przed kurzem i roztoczami. Dzięki temu zminimalizujesz ryzyko alergii i podrażnień skóry w przyszłym roku.
Świąteczne aromaty, czyli świeczki zapachowe
Święta Bożego Narodzenia to czas, kiedy w powietrzu unosi się niepowtarzalny zapach. Mamy na myśli nie tylko woń choinki, ale całe bogactwo aromatów: cynamonu, pomarańczy czy wanilii. Zapachowe świeczki tworzą niezwykłą atmosferę i świąteczny klimat. Ale niestety nie wszyscy mogą się nimi cieszyć w równym stopniu. Takie świeczki bywają bowiem nieprzyjazne dla skóry.
Badania wskazują, że w ogólnej populacji dorosłych aż 4,5% osób może być uczulonych na substancje zapachowe [4]. Wśród osób cierpiących na atopowe zapalenie skóry odsetek ten może być nawet większy. Alergię kontaktową powoduje ponad 150 substancji zapachowych, m.in. wodoronadtlenki linalolu i limonenu, ekstrakty z mchu drzewnego i mchu dębowego czy aldehyd cynamonowy. Tego typu substancje znajdują się głównie w perfumach, jednak występują również w świeczkach [5, 6]. Mogą przenikać przez skórę i w ten sposób wywoływać reakcje alergiczne oraz podrażnienia.
Jak chronić się przed aromatami, które mogą być niebezpieczne dla Twojej skóry? Jedyną metodą jest unikanie produktów takich jak świece zapachowe, dyfuzory olejków eterycznych czy odświeżacze powietrza. Jeśli wybierasz się do kogoś z wizytą, to poinformuj tę osobę o swojej wrażliwości na zapachy. A jeśli chcesz wprowadzić świąteczną atmosferę przy pomocy delikatnych płomieni świeczek, to wybieraj te wykonane z naturalnych wosków i koniecznie unikach takich o intensywnych zapachach.
Stylowy kicz, czyli świąteczne swetry
Czymże byłoby Boże Narodzenie bez charakterystycznych swetrów w świątecznych barwach z fikuśnymi wzorami? Nie jest to może tradycyjny element Świąt, ale wciąż dla wielu ludzi nieodzownie z nimi się kojarzy. Niestety i w tym przypadku osoby z egzemą stają przed wyzwaniem. W końcu takie swetry potrafią denerwować nawet osoby bez problemów skórnych: gryzą i powodują swędzenie. W przypadku osób ze skórą problematyczną to jak wyrok. Prowadzi do zaczerwienionej skóry oraz świądu wywołującego drapanie. Z kolei drapanie wywołuje mikrouszkodzenia i tym samym jeszcze bardziej osłabia skórę, narażając ją na kolejne podrażnienia, co wzmaga świąd (to tzw. cykl swędzenie-drapanie, o którym pisaliśmy w tym artykule, w którym znajdziesz także sposoby na radzenie sobie ze świądem).
Dlatego, choć świąteczne swetry są niezwykle urocze, wybieraj ubrania z miękkich, naturalnych materiałów, takich jak bawełna czy len, aby uniknąć potencjalnych podrażnień. Jeśli już koniecznie chcesz ubrać wełniany sweter, to wybierz taki z wełny merynosa. Badania wskazują, że jest ona łagodniejsza i może być bezpieczniejsza dla osób z egzemą [7].
Przy okazji świątecznej mody warto wspomnieć o jeszcze jednej kwestii. Gdy ubierzemy się zbyt grubo, to możemy się pocić (zwłaszcza gdy żywiołowa dyskusja przy wigilijnym stole podgrzeje atmosferę) – a pot także podrażnia skórę i może powodować reakcję alergiczną [8]. Dlatego dobrze jest ubierać się „na cebulkę”, aby w razie potrzeby ściągnąć zbędne warstwy odzieży i dać skórze odetchnąć.
Wigilijna uczta, czyli alergeny na świątecznym stole
Związek między alergią pokarmową a egzemą jest skomplikowany i naukowcy wciąż go badają. Nie ma jednak wątpliwości co do tego, że są ze sobą powiązane i często współwystępują [9]. Szacuje się, że nawet do 50% dzieci z atopowym zapaleniem skóry może cierpieć również na alergię pokarmową [10]. Pacjenci z AZS muszą więc zachować szczególną czujność podczas wigilijnego ucztowania. Zwłaszcza że w świątecznej atmosferze łatwo o rozkojarzenie i nawet znając własne alergeny, można się zagapić.
Na które dania zwrócić uwagę? Najczęstsze alergeny pokarmowe to:
- Białka mleka krowiego
- Białka mleka kurzego
- Orzechy
- Ryby i owoce morza
- Jajka
- Soja
- Pszenica
- Seler
Przed spożyciem którejkolwiek wigilijnej potrawy upewnij się, że wiesz, jakie zawiera składniki i czy jest dla Ciebie bezpieczna.
Święta atopika – co z prezentami?
A więc przygotowałeś się perfekcyjnie na Święta, zadbałeś o atmosferę przyjazną dla osób z problematyczną skórą, ubrałeś się elegancko, ale wygodnie i zasiadłeś do wigilijnego stołu. Ostrożnie lawirując między alergenami, pałaszujesz kolejne dania przygotowane z kulinarną wirtuozerią. W końcu nadszedł czas na rozpakowanie prezentów. Z ekscytacją odwijasz papier a tam… klops.
Jak podała Polska Agencja Prasowa (powołując się na badanie zrealizowanie na 1000 klientach 12 galerii handlowych), najwięcej na świąteczne prezenty wydajemy na kosmetyki [11]. Co prawda badanie dotyczy roku 2021, jednak konsumenckie nawyki nie zmieniają się tak szybko. Możemy spodziewać się, że również w tym roku kosmetyki będą rządziły pod choinkami. A dla osób z egzemą może to oznaczać rozczarowanie. Dlaczego?
Wybór kosmetyków to dla osób z chorobami skóry niezwykle istotna sprawa. Niewłaściwy skład może wyrządzić im wiele krzywdy, podrażniając skórę i zaostrzając stany zapalne. Dlatego receptura kosmetyków powinna być zaprojektowana z myślą właśnie o nich. Pozbawiona elementów drażniących, takich jak SLS czy substancje zapachowe, a za to pełna składników pochodzenia naturalnego poprawiających nawilżenie i wzmacniających barierę ochronną skóry. Takie właśnie są kosmetyki Humitopic. Dowiedz się o nich więcej tutaj.
Zatem, jeśli chorujesz na egzemę, to nie krępuj się z wręczeniem listy prezentowej swoim bliskim. To wszak nie fanaberia, a sprawa Twojego zdrowia.
Święta bez wyzwalaczy egzemy
Jak przetrwać Święta, chorując na egzemę? Najważniejsze wyzwalacze, których powinieneś unikać, to:
- Roztocza kurzu (mogą znajdować się na ozdobach i choinkach)
- Substancje zapachowe
- Syntetyczne tkaniny i wełniane swetry
- Alergeny pokarmowe (m.in. białka mleka krowiego, orzechy, ryby i owoce morza)
- Składniki źle dobranych kosmetyków
Egzema może przysporzyć nieco trudności podczas Świąt. Jednak można znaleźć sposoby na zminimalizowanie ryzyka. Mamy nadzieję, że porady zebrane w tym artykule pomogą Ci bezpiecznie przejść przez ten czas. Dbajmy o zdrowie skóry, jednocześnie czerpiąc radość z magii Świąt Bożego Narodzenia.
Bibliografia:
[1] Samoliński, B. (2007). Alergia na roztocza. Alergia, 4, 21-27.
[2] Bogacka, E. (2008). Alergia na grzyby pleśniowe: diagnostyka i leczenie. Polski Merkuriusz Lekarski, 24(11 Supl 1), 11-14.
[3] Shah, D. i Chowdhury, M. M. (2011). Rubber allergy. Clinics in dermatology, 29(3), 278-286
[4] de Groot, A. C. (2020). Fragrances: contact allergy and other adverse effects. Dermatitis, 31(1), 13-35.
[5] Api, A. M., Bredbenner, A., McGowen, M., Niemiera, D., Parker, L., Renskers, K., … & Troy, W. (2007). Skin contact transfer of three fragrance residues from candles to human hands. Regulatory Toxicology and Pharmacology, 48(3), 279-283.
[6] Ezendam, J., Te Biesebeek, J. D., & Wijnhoven, S. W. P. (2010). The presence of fragrance allergens in scented consumer products.
[7] Fowler, J. F., Fowler, L. M., & Lorenz, D. (2019). Effects of merino wool on atopic dermatitis using clinical, quality of life, and physiological outcome measures. Dermatitis, 30(3), 198-206.
[8] Takahagi, S., Tanaka, A., & Hide, M. (2018). Sweat allergy. Allergology International, 67(4), 435-441.
[9] Worth, A., & Sheikh, A. (2010). Food allergy and atopic eczema. Current opinion in allergy and clinical immunology, 10(3), 226-230.
[10] Świerczyńska-Krępa, M. Atopowe zapalenie skóry (AZS) u dorosłych: przyczyny, objawy i leczenie. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory dostęp: 19.12.2023.
[11] Mózgowiec, K. (2021). Czego spodziewać się pod choinką? Najnowsze badanie w sprawie prezentów świątecznych. https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1013818%2Cczego-spodziewac-sie-pod-choinka-najnowsze-badanie-w-sprawie-prezentow dostęp: 19.12.2023.
