Życie z egzemą wiąże się z wieloma wyrzeczeniami. Z niektórymi można sobie poradzić łatwiej, inne wymagają dużej siły woli. Jedną z rzeczy, z której warto zrezygnować, jest alkohol. Jaki ma wpływ na zdrowie skóry i czy jego spożywanie to dobry pomysł?

Wpływ alkoholu na zdrowie

Nie od dziś wiadomo, że nadmierne i przewlekłe spożywanie alkoholu ma bardzo szkodliwy wpływ na zdrowie i niszczy wiele narządów. Może np. prowadzić do alkoholowej marskości wątroby, czyli stanu, w którym zmienia się struktura wątroby i pojawiają się na niej guzki regeneracyjne (Cichoż-Lach i in., 2008). Częściej na rozwój marskości wątroby są narażone kobiety niż mężczyźni – najprawdopodobniej z powodu innej dystrybucji tkanki tłuszczowej.

Oprócz tego alkohol wpływa negatywnie m.in. na trzustkę, przewód pokarmowy oraz układ krwionośny. Nadmierne spożywanie wysokoprocentowych napojów zwiększa również ryzyko chorób neurodegeneracyjnych (np. demencji) oraz niektórych rodzajów nowotworów: raka jamy ustnej, gardła, przełyku, wątroby oraz górnego odcinka przewodu pokarmowego. To stosunkowo rzadkie nowotwory, ale spożywanie alkoholu wiąże się również z podwyższonym ryzykiem częstszych, np. niebezpieczeństwo zachorowania na raka piersi jest dwukrotnie wyższe u kobiet pijących, niż niepijących (Grønbæk, 2009).

Warto wspomnieć o zgłaszanych czasami pozytywnych efektach picia alkoholu w niewielkich ilościach. Zjawisko owo nosi nazwę paradoksu francuskiego. Zauważono, że populacja francuska rzadziej choruje na miażdżycę, co powiązano z tym, że Francuzi spożywają dużo czerwonego wina. Profilaktyczne działanie ukochanego przez Francuzów napoju jest jednak spowodowane nie alkoholem, a związkami polifenolowymi, które działają przeciwutleniająco (Malczewska-Malec i Wnęk 2012). Niemniej jednak, z powodu paradoksu francuskiego aż do teraz można spotkać się z informacjami, że spożywanie alkoholu w niewielkich ilościach jest zdrowe i pomaga w profilaktyce chorób sercowo naczyniowych. Jest to jednak nieprawda, a nowe doniesienia naukowe podważają taki efekt napojów alkoholowych na organizm człowieka.

Alkohol a egzema

Pacjentom chorującym na AZS lub łuszczycę nawet małe piwo może zaszkodzić: zaostrzyć zmiany skórne, wywołać uporczywy świąd i ogólnie osłabić skórę. Czym jest to spowodowane?

Po spożyciu alkoholu organizm uwalnia histaminę, która może powodować gwałtowne zaczerwienienie i przebarwienie skóry oraz mocny świąd. Potwierdzono również, że alkohol zaostrza stany zapalne u pacjentów z łuszczycą. Choć naukowcy nie zauważyli podobnego związku w przypadku egzemy, to spekulują, że może on istnieć (Gisondi, 2017).

Ponadto alkohol odwadnia cały organizm (a więc i skórę) oraz prowadzi do osłabienia bariery lipidowej skóry. Jednak naukowcy wskazują na trudności w interpretacji badań nad związkiem alkoholu i chorób skórnych. Jest to spowodowane tym, że istnieje wiele czynników zakłócających wyniki, np. palenie tytoniu (Svanström i in., 2019). Dlatego, aby jednoznacznie ocenić wpływ alkoholu na zaostrzenie objawów AZS, łuszczycy i innych chorób skórnych, potrzebne są dalsze badania.

Nawet jeśli alkohol bezpośrednio nie zaostrza stanów zapalnych skóry, to wciąż prowadzi do jej odwodnienia i osłabienia, a także wywołuje świąd. Co więcej, w napojach alkoholowych mogą znajdować się alergeny, np. orzechy, migdały lub gluten. A trzeba pamiętać, że z atopowym zapaleniem skóry często współwystępuje alergia pokarmowa (pisaliśmy o tym tutaj) – w takim wypadku należy bezwzględnie unikać napojów zawierających substancje, które mogą wywoływać niepożądane reakcje.

Osoby z egzemą są bardziej narażone na zaburzenia spożywania alkoholu

Warto wspomnieć o jeszcze jednej istotnej zależności między alkoholem a chorobami zapalnymi skóry. Otóż pacjenci cierpiący na egzemę mają większe ryzyko wystąpienia zaburzeń związanych ze spożywaniem alkoholu (Al‐Jefri i in., 2017). Zaburzenia te, nazywane skrótowo AUD (z ang. alcohol use disorder), charakteryzują się brakiem kontroli w powstrzymywaniu się od spożywania alkoholu. AUD to więc nic innego jak nadużywanie alkoholu, czyli schorzenie potocznie nazywane alkoholizmem (Samochowiec i in., 2015). Oznacza to, że osoby z egzemą są również bardziej narażone na wszelkie wymieniona na początku tego artykułu choroby (z marskością wątroby na czele) oraz dysfunkcje w sferze psychicznej i społecznej wynikające z nadmiernego spożywania alkoholu.

Dlaczego w ogóle u osób z egzemą AUD występuje częściej? Dokładne przyczyny nie są znane, ale trzeba pamiętać, że choroby zapalne skóry skutkują znacznym obniżeniem jakości życia pacjentów. Pisaliśmy o tym niejednokrotnie na naszym blogu. Osoby chorujące na AZS mają problemy ze snem i koncentracją, a także częściej chorują na depresję, przewlekły stres czy stany lękowe oraz mają zaburzoną samoocenę. Picie alkoholu może być dla nich metodą na natychmiastowe złagodzenie tych problemów (Gisondi, 2017).

Alkohol i egzema: czy to dobry pomysł?

Jaki jest więc ostateczny werdykt w sprawie alkoholu i egzemy? Być może wybierasz się na imprezę i nie jesteś pewien, czy możesz napić się piwa lub drinka? Odpowiedź nie jest prosta, ponieważ jak do tej pory nie ma jednoznacznych dowodów naukowych wskazujących na to, że alkohol zaostrza stany zapalne skóry. Niemniej jednak powoduje rzeszę innych problemów, również związanych ze skórą: prowadzi do uwolnienia histaminy, odwadnia organizm oraz osłabia barierę lipidową. Wiele pacjentek i pacjentów z egzemą skarży się, że nawet po kilku łykach słabego piwa uderza ich fala gorąca i świądu. Dlatego przede wszystkim obserwuj swoje ciało i reaguj na wysyłane przez nie sygnały. W razie wątpliwości nie zwlekaj z konsultacją u lekarza. A na imprezę zamiast alkoholu i tak lepiej zabrać pozytywne nastawienie.

Bibliografia:

Al‐Jefri, K., Newbury‐Birch, D., Muirhead, C. R., Gilvarry, E., Araújo‐Soares, V., Reynolds, N. J., Hampton, P. J. (2017). High prevalence of alcohol use disorders in patients with inflammatory skin diseases. British journal of dermatology, 177(3), 837-844.

Cichoż-Lach, H., Grzyb, M., Celiński, K., Słomka, M. (2008). Nadużywanie alkoholu a alkoholowa choroba wątroby. Alkoholizm i Narkomania, 21(1), 55-62.

Gisondi, P. (2017). High prevalence of alcohol use disorders in patients with inflammatory skin diseases applies to both psoriasis and eczema. British Journal of Dermatology, 177(3), 606-607.

Grønbæk, M. (2009). The positive and negative health effects of alcohol‐and the public health implications. Journal of internal medicine, 265(4), 407-420.

Malczewska-Malec M., Wnęk D. (2012) Francuski paradoks.

https://www.mp.pl/pacjent/chorobawiencowa/zapobieganie/62387,francuski-paradoks

Meister, K. A., Whelan, E. M., Kava, R. (2000). The health effects of moderate alcohol intake in humans: an epidemiologic review. Critical Reviews in Clinical Laboratory Sciences, 37(3), 261-296.

Samochowiec, A., Chęć, M., Kołodziej, Ł., Samochowiec, J. (2015). Zaburzenia używania alkoholu: Czy nowe kryteria diagnostyczne implikują zmianę strategii terapeutycznych? Alcoholism and Drug Addiction, 28(1), 55-63.

Svanström, C., Lonne-Rahm, S. B., Nordlind, K. (2019). Psoriasis and alcohol. Psoriasis: Targets and Therapy, 9, 75.