Atopowe zapalenie skóry i łuszczyca to przewlekłe choroby skóry. Czasami bywają mylone, ponieważ obie wiążą się z podobnymi objawami, takimi jak suchość i świąd skóry. Jednakże są to dwie całkowicie odmienne jednostki chorobowe, które wymagają różnych strategii leczenia. Dowiedz się, czym różnią się AZS i łuszczyca oraz jak pielęgnować skórę atopową lub łuszczycową.

Czym jest atopowe zapalenie skóry?

Atopowe zapalenie skóry (AZS, egzema atopowa) to przewlekła, zapalna choroba skóry, najczęściej objawiająca się we wczesnym dzieciństwie (szacuje się, że u 45% dzieci pojawia się już przed 6. miesiącem życia) [1]. Często współistnieje z innymi chorobami, takimi jak astma, alergiczny nieżyt nosa czy alergia pokarmowa [2, 3]. Ma nawrotowy charakter, czyli występuje z okresami zaostrzeń i remisji.

Główne objawy AZS to:

• Sucha, zaczerwieniona skóra, która często się łuszczy i pęka.
• Intensywny świąd, często obejmujący całe ciało.
• Wypryski i zmiany skórne takie jak pęcherzyki, grudki czy nawet sączące się rany. Zmiany obejmują głównie: u niemowląt główkę, czoło i policzki; u dzieci powyżej 2 lat: wewnętrzną stronę nadgarstków, łokcie, kolana, skórę za uszami; u dorosłych: twarz, kark, dłonie, stopy – choć nie ma tu jednoznacznej reguły i lokalizacja u różnych osób może być odmienna.

Ponadto w AZS występuje osłabienie bariery naskórkowej, przez co skóra jest bardziej podatna na szkodliwe działanie czynników zewnętrznych (np. zanieczyszczeń powietrza) i mikrouszkodzenia. Co istotne, bariera nie działa prawidłowo także w okresach remisji. Dlatego tak ważna jest prawidłowa pielęgnacja skóry atopowej, nawet wtedy, gdy stany zapalne nie występują, a skóra jest „pozornie zdrowa”.

Czym jest łuszczyca?

Łuszczyca to przewlekła choroba zapalna, w której stany zapalne objawiają się zmianami skórnymi w postaci łuszczących się wykwitów. Tak jak AZS, przebiega z okresami nawrotów i remisji. Okres, w którym objawy choroby znikają, w rzadkich przypadkach może trwać nawet kilka lat [4]. Stwarza to wrażenie, że choroba została wyleczona, co niestety jest nieprawdą – aktualny stan wiedzy wskazuje, że łuszczyca jest nieuleczalna. Potencjalnie nawrót choroby może więc nastąpić nawet po wieloletniej remisji.

Główne objawy łuszczycy to:

• Czerwone, zgrubiałe, pokryte srebrzystymi łuskami plamy na skórze.
• Łagodne swędzenie (głównie w miejscach zmian).
• Objawy różnią się u poszczególnych pacjentów, dlatego wyróżnia się różne postacie choroby, m.in. łuszczyca kropelkowata (występują liczne, małe wykwity); łuszczyca pieniążkowata (objawia się blaszkami o średnicy kilku cm, głównie na łokciach, kolanach i pośladkach); łuszczyca geograficzna (cechuje się wieloma wykwitami zlewającymi się w dużą powierzchnię przypominającą mapę) czy łuszczyca erytrodermiczna (ciężki stan zapalny występuje na dużej powierzchni, obejmującej nawet 90% ciała).

AZS i łuszczyca – główne różnice

AZS i łuszczyca mają stosunkowo podobne objawy: suchość i zaczerwienienie skóry, świąd oraz łuskowaty wygląd naskórka. Bywa, że pojawiają się problemy z ich rozróżnieniem. Są to jednak inne jednostki chorobowe, które różnią się przede wszystkim wyglądem i miejscem występowania zmian skórnych. Poniżej przedstawiamy różnice między AZS i łuszczycą.

Jak rozpoznać AZS i łuszczycę?

Najważniejsza zasada to: nie dokonuj samodiagnozy. Coraz więcej osób sięga po informacje dostępne online i na ich podstawie próbuje samodzielnie ustalić, co im dolega. Informacji jest jednak ogrom, a oprócz rzetelnych, potwierdzonych naukowo treści w internecie jest też mnóstwo filmów i artykułów wątpliwej jakości. Nie chodzi o to, aby w ogóle nie korzystać z internetowej kopalni wiedzy. W końcu lepiej poinformowany pacjent może aktywniej uczestniczyć w procesie leczenia, a sam proces może przebiegać sprawniej (bo np. lekarz nie ma potrzeby tłumaczenia podstaw, które pacjent sam zrozumie dzięki wiedzy z internetu) [6]. Niemniej jednak same informacje zdobyte online nie mogą być podstawą do dokonania diagnozy. Tym bardziej w przypadku schorzeń skóry, których jest mnóstwo, a dużo z nich ma bardzo podobne objawy (tak jak AZS i łuszczyca). Dodatkowym utrudnieniem jest fakt, że w rzadkich przypadkach można chorować jednocześnie na egzemę atopową i łuszczycę [7].

Dlatego, jeśli zauważysz u siebie lub swojego dziecka objawy, które mogą sugerować AZS lub łuszczycę, pierwszym krokiem zawsze powinna być wizyta u dermatologa. Lekarz specjalista przeprowadzi dokładny wywiad oraz badanie skóry, a w razie potrzeby zleci dodatkowe testy, które pozwolą wykluczyć inne schorzenia.

Pielęgnacja skóry w AZS i łuszczycy

Pielęgnacja skóry w przypadku AZS i łuszczycy jest kluczowa, aby złagodzić objawy i poprawić jakość życia. Fundamentalnym zabiegiem jest nawilżenie skóry. W tym celu stosuje się emolienty – specjalistyczne nawilżające i natłuszczające preparaty, które mogą także działać przeciwświądowo i przeciwzapalnie [8]. Dowiedz się więcej z naszych artykułów:

• Jaki powinien być dobry skład emolientów do skóry atopowej?
• Jak poprawnie stosować emolienty w terapii AZS?

Oprócz tego należy unikać kontaktu z czynnikami drażniącymi, takimi jak wełniane ubrania, dym papierosowy czy substancje o potencjale alergizującym. Przyczyną zaostrzającą objawy obu chorób jest także stres. Z tego powodu kompleksowa terapia może wymagać konsultacji nie tylko z dermatologiem, ale także psychologiem, który pomoże poradzić sobie z psychologicznymi aspektami AZS lub łuszczycy.

To absolutne podstawy pielęgnacji skóry atopowej i łuszczycowej. Jeśli chcesz wiedzieć więcej, to zachęcamy do śledzenia naszego działu porady.

AZS i łuszczyca – podsumowanie

Atopowe zapalenie skóry i łuszczyca to dwie przewlekłe choroby skóry, które mogą być trudne do rozróżnienia na pierwszy rzut oka. Mimo że mają pewne wspólne objawy, to różnią się m.in. charakterem zmian skórnych. Właściwa diagnoza jest kluczowa, aby wdrożyć odpowiednie leczenie i pielęgnację skóry, co może znacząco poprawić komfort życia pacjentów. Podstawą pielęgnacji skóry w obu schorzeniach są emolienty, takie jak Humitopic – innowacyjne kosmetyki z kwasami huminowymi i fulwowymi.

Bibliografia:

[1] Nowicki, R. J. i in.. (2019). Atopowe zapalenie skóry. Interdyscyplinarne zalecenia diagnostyczne i terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Polskiego Towarzystwa Alergologicznego, Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego i Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej. Polskie Towarzystwo Chorób Atopowych.

[2] Karczewska, J., Ukleja-Sokołowska, N., & Bartuzi, Z. (2019). Alergia pokarmowa a atopowe zapalenie skóry. Aktualne poglądy i opinie. Alergia Astma Immunologia-przegląd kliniczny, 24(4), 156-163.

[3] Pawliczak, R. (2014). Atopowe zapalenie skóry–leczenie przeciwzapalne jest bardzo ważne. Alergologia Polska-Polish Journal of Allergology, 1(3), 119-126.

[4] Romańska-Gocka, K. (2009). Farmakoterapia łuszczycy. Farmakologia Polska, 65(9), 647-654.

[5] Rutkowska, H., Kowalewska, B. (2023) Łuszczyca–podstawy teoretyczne. [w:] Holistyczny wymiar opieki wobec osób z chorobami skóry i błon śluzowych. TOM II, red. B. Jankowiak i E. Krajewska, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Białystok, s. 92-113.

[6] Zdun-Ryżewska, A., Tartas, M., Majkowicz, M., Walkiewicz, M., & Basiński, K. (2015). Doctor, patient and… dr Google. Psychoonkologia, 104-109. https://doi.org/10.5114/pson.2015.55121

[7] Cunliffe, A., Gran, S., Ali, U., Grindlay, D., Lax, S. J., Williams, H. C., & Burden‐Teh, E. (2021). Can atopic eczema and psoriasis coexist? A systematic review and meta‐analysis. Skin Health and Disease, 1(2), e29.

[8] Mazur, M. (2019). Najnowsze wytyczne leczenia AZS. https://www.wiadomoscidermatologiczne.pl/artykul/najnowsze-wytyczne-leczenia-azs-2019 dostęp: 17.10.2024.