Zbliżają się Święta Bożego Narodzenia – czas magiczny, ale dla osób z egzemą również potencjalnie groźny. Zimą zaostrzają się bowiem problemy skórne. Pogoda i centralne ogrzewanie dodatkowo ją wysuszają. Z kolei na wigilijnym stole czają się potrawy mogące wywoływać reakcje alergiczne, a w choince może rozwijać się pleśń. Dlatego szalenie ważne jest, aby zidentyfikować ukryte wyzwalacze. Oto kilka wskazówek, które pomogą Ci uniknąć zaostrzenia objawów egzemy w trakcie świąt.

Zimą objawy egzemy się zaostrzają

Zacznijmy od tematu niezwiązanego bezpośrednio z Bożym Narodzeniem, ale jednak mającego wpływ na przebieg Świąt – pogody. Nie jest tajemnicą, że zmiany pór roku wpływają na egzemę i zaostrzają jej objawy. Temperatura, wilgotność powietrza, siła wiatru czy zachmurzenie – wszystko to odciska swoje piętno na skórze. Chociaż badania pozwalające precyzyjnie określić, który z elementów, w jaki sposób zaostrza objawy, wciąż trwają, to już dysponujemy konkretnymi danymi. Naukowcy zauważyli np., że świąd u pacjentów z egzemą jest najostrzejszy w grudniu, a najłagodniejszy w sierpniu (Vocks i in., 2001). Główną przyczyną tego stanu rzeczy są temperatury, ale także nasłonecznienie (np. mgły zwiększają świąd) oraz niska wilgotność powietrza. Zatem Święta Bożego Narodzenia wypadają w czasie, w którym osoby z atopowym zapaleniem skóry, łuszczycą czy innymi problemami skórnymi muszą być szczególnie ostrożne i zwrócić dodatkową uwagę na prawidłową pielęgnację i opiekę nad skórą.

Jak więc chronić skórę w zimie? Postaraj się unikać kontaktu z gorącą wodą oraz nadmiernego i częstego mycia rąk. Ponadto dobrym pomysłem jest ubieranie się „na cebulę”, ponieważ grube, zimowe ubrania mogą powodować pocenie, a pot to częsty wyzwalacz świądu. Więcej porad znajdziesz w artykule: jak dbać o skórę atopową jesienią i zimą?

Czas na świąteczne porządki!

Przyjęło się, że przed świętami dokładnie sprzątamy nasze mieszkania. Dla osób z AZS nie jest to jednak takie łatwe. A to dlatego, że roztocza kurzu domowego są częstą przyczyną zaostrzeń objawów egzemy (Langan i Williams, 2006). Ponadto detergenty i środki czyszczące mogą wywoływać kontaktowe zapalenie skóry oraz podrażniać skórę osłabioną z powodu dermatozy. Jednocześnie naukowcy zauważyli, że częste odkurzanie w domu wiąże się ze zmniejszoną częstością występowania wyprysku (McNally i in., 2001). Warto więc sprzątać, ale trzeba zachować przy tym ostrożność. Używaj łagodnych detergentów i nie zapomnij o rękawiczkach – jeśli praca nie wymaga moczenia rąk, to wybierz bawełniane. Jeśli natomiast będziesz zanurzać dłonie w wodzie, to noś rękawice ochronne, a pod spodem bawełniane (Delzell, 2022). Pamiętaj, żeby Twoje dłonie miały jak najkrótszy kontakt zarówno z detergentami, jak i z rękawiczkami.

Ubieranie choinki, gdy masz egzemę: tak, ale…

Czymże byłoby Boże Narodzenie, gdyby nie wspólne ubieranie choinki. Niestety, dla pacjentów z egzemą także i w tej aktywności czyhają niebezpieczeństwa: iglaki mogą powodować swędzenie (Delzell, 2021). To dlatego, że są naturalnym miejscem rozwoju pleśni, a zanim drzewko trafi do salonu, to zbiera pyłki i zanieczyszczenia. Co możesz zrobić? Przed ustawieniem drzewa spryskaj je wodą i pozostaw do całkowitego wyschnięcia. Ozdoby dokładnie oczyść, a podczas samego dekorowania pamiętaj o rękawiczkach i długich rękawach. Zawarte w igłach oleje również mogą podrażniać skórę, dlatego podczas przenoszenia i dekorowania choinki zachowaj ostrożność. A jeśli wybierasz sztuczne drzewo, to zwróć uwagę na to, że może być siedliskiem kurzu. Trzeba je wyczyścić i przechowywać w szczelnym opakowaniu.

Wigilijna kolacja: uważaj na to, co jesz

Związek alergii pokarmowej z egzemą jest skomplikowany i wciąż trwają badania, które go zgłębiają. Więcej pisaliśmy o tym w naszym artykule: alergia pokarmowa a atopowe zapalenie skóry. Tutaj skupimy się jedynie na tym, które z wigilijnych potraw mogą wywoływać reakcje alergiczne. Nie jest to zadanie łatwe, ponieważ potencjalnie prawie każdy pokarm może kogoś uczulić. A Boże Narodzenie to czas ucztowania, na którym pojawiają się rozmaite kulinarne arcydzieła – dlatego pacjenci z atopią muszą zachować szczególną ostrożność. Na co uważać?

Najczęściej uczulają białka mleka krowiego, orzechy, ryby i owoce morza, jajka czy seler. Jeżeli znasz własne alergeny, to masz ułatwione zadanie, choć w świątecznym rozkojarzeniu i tak łatwo się zagapić. Upewnij się, że wiesz jakie składniki znajdują się w daniu, którego zamierzasz spróbować. Jeżeli sama je przyrządziłaś, to sprawa jest prosta, ale jeśli kogoś odwiedzasz lub Twój gość przyniósł coś przyrządzonego przez siebie, poproś go, aby podał recepturę.

Święta bezpieczna dla atopika

Od pacjentów z egzemą codzienne życie wymaga koncentracji. Na każdym kroku mogą się bowiem czaić potencjalne wyzwalacze stanów zapalnych skóry. Do świądu i frustracji mogą prowadzić nawet spacery (z powodu zanieczyszczeń powietrza takich jak smog), niewłaściwy ubiór czy po prostu codzienne porządki i odkurzanie. Także i świąteczny czas może łatwo zamienić się w bolesne chwile. Mamy nadzieję, że zebrane w tym artykule porady pomogą Ci przejść przez Święta z uśmiechem i spokojem. To w końcu czas radości i przyjemnych chwil spędzonych z rodziną i przyjaciółmi.

Bibliografia:

Delzell, E. (2021) Watch out for these holiday hazards. National Eczema Association https://nationaleczema.org/blog/holiday-hazards/

Delzell, E. (2022) Spring clean your life. National Eczema Association https://nationaleczema.org/blog/spring-clean-your-life/

Langan, S. M., Williams, H. C. (2006). What causes worsening of eczema? A systematic review. British Journal of Dermatology, 155(3), 504-514.

McNally, N. J., Williams, H. C., Phillips, D. R. (2001). Atopic eczema and the home environment. British Journal of Dermatology, 145(5), 730-736.

Vocks, E., Busch, R., Fröhlich, C., Borelli, S., Mayer, H., Ring, J. (2001). Influence of weather and climate on subjective symptom intensity in atopic eczema. International journal of biometeorology, 45(1), 27-33.