Chociaż AZS może dotyczyć różnych części ciała, twarz stanowi szczególne wyzwanie ze względu na swoje unikalne cechy anatomiczne oraz fakt, że zmiany są trudniejsze do ukrycia. Powoduje to u pacjentów dodatkowy stres, a to z kolei wzmaga problemy ze skórą. Jak radzić sobie z AZS na twarzy?

Czym jest atopowe zapalenie skóry?

Nasi stali czytelnicy mogą już uchodzić za ekspertów w temacie atopowego zapalenia skóry. Jednak jeśli trafiłaś do nas po raz pierwszy, to przypominamy najważniejsze informacje.

AZS to choroba zapalna skóry. Jej główne objawy to świąd i suchość skóry oraz charakterystyczne zmiany skórne. Co ważne, w AZS występuje defekt bariery naskórkowej [1]. Oznacza to, że skóra szybciej traci wilgoć, a niebezpieczne czynniki zewnętrzne (np. zanieczyszczenia powietrza) łatwiej ją penetrują. Niestety, jest to choroba przewlekła i nieuleczalna, o nawracającym charakterze. Gdy objawy nie występują, skóra jest tylko pozornie zdrowa: barierę ma nadal osłabioną, a choroba może w każdej chwili wrócić.

Czym różni się skóra twarzy od reszty ciała?

Główna różnica między skórą twarzy a resztą ciała dotyczy grubości: ta na twarzy jest cieńsza. Warto nadmienić, że w obrębie samej twarzy też występują różnice w grubości. Zbadali to naukowcy, którzy pobrali próbki do biopsji skóry z 15 różnych miejsc na twarzy. Najcieńsza okazała się skóra górnej powieki, a np. czoło miało od niej skórę grubszą 2,8 razy [2]. Oczywiście u niektórych ludzi mogą wystąpić różnice, ponieważ każda skóra jest inna. Jednak co do zasady, skóra twarzy jest zdecydowanie cieńsza niż na reszcie ciała.

To nie wszystko! Tempo wymiany komórek skóry na twarzy jest wolniejsze. A to oznacza, że martwe komórki dłużej utrzymują się na ciele, co prowadzi do suchości czy nawet łuszczenia.

Różnice między AZS na twarzy a na innych częściach ciała

Atopowe zapalenie skóry na twarzy ma dwie główne różnice w porównaniu do innych części ciała. Pierwsze wynikają z anatomii i fizjologii skóry. Skóra twarzy różni się pod względem grubości, liczby gruczołów łojowych i potowych oraz jest bardziej narażona na ekspozycję na czynniki zewnętrzne. Jest cieńsza i bardziej wrażliwa, co czyni ją podatniejszą na podrażnienia i stany zapalne.

Druga różnica dotyczy psychospołecznych konsekwencji. Zmiany skórne na twarzy mają znaczący wpływ na jakość życia pacjentów z AZS, ze względu na ich widoczność i związaną z tym stygmatyzację. Zmiany na plecach, ramionach czy nogach zawsze można zakryć ubraniem (choć trzeba pamiętać, aby odzież była z naturalnych tkanin, niepodrażniająca skóry). Ze zmianami na twarzy już tak łatwo nie ma i nawet w chłodniejsze dni trudno je zakryć. Oczywiście nie chcemy przez to powiedzieć, że osoby, u których AZS objawia się na innych częściach ciała, mają życie usłane różami. To wciąż jest niezwykle uciążliwa, w dodatku nieuleczalna choroba. Dlatego pacjenci często mają obniżoną samoocenę oraz doświadczają lęku społecznego, a nawet chorują na depresję. Pisaliśmy o tym więcej w naszym artykule: depresja a AZS.

Skóra twarzy pozostaje przesuszona i szorstka nawet w fazach remisji choroby. Łatwiej też ją uszkodzić: w pracy czy szkole często machinalnie dotykamy twarzy, a w przypadku swędzenia jest to praktycznie nieuniknione. Atopowe zapalenie skóry twarzy rodzi też problemy z makijażem. A przecież makijaż pełni ważne funkcje społeczne, pomagając czuć się pięknymi. Gdy pozbawia się nas tej możliwości, może to wywoływać pogorszenie samopoczucia. Więcej dowiesz się tutaj: makijaż i egzema.

Metody radzenia sobie z atopowym zapaleniem skóry twarzy

Pielęgnacja skóry

Podstawą terapii AZS twarzy jest właściwa pielęgnacja skóry oparta na emolientach. Nowoczesne emolienty nawilżają skórę, pomagają odbudować barierę lipidową skóry i zmniejszają uczucie świądu [3]. Należy je stosować kilka razy dziennie, zwłaszcza po myciu. Co istotne, powinno się ich używać również w okresie remisji. Badania wykazały, że takie stosowanie emolientów pozwala wydłużyć okres między nawrotami choroby [4]. Więcej o prawidłowym stosowaniu emolientów piszemy tutaj.

Leczenie farmakologiczne

W umiarkowanych i ciężkich postaciach AZS konieczne może być stosowanie leków, takich jak miejscowe kortykosteroidy lub inhibitory kalcyneuryny [5]. W przypadku ostrego świądu lekarz może przepisać leki przeciwhistaminowe. Pamiętaj: leczenie farmakologiczne prowadzi się tylko pod opieką lekarzy specjalistów. Nie stosuj preparatów w inny sposób, niż zalecił lekarz i nie pożyczaj ich od znajomych! Każda skóra jest inna. Coś, co pomogło komuś innemu, niekoniecznie pomoże Tobie. Tym bardziej że skóra twarzy jest bardziej podatna na skutki uboczne leczenia miejscowego.

Fototerapia

Fototerapia polega na leczeniu światłem (promieniowaniem UVB) przy pomocy specjalnych lamp. Jak pokazują badania, taka forma leczenia może być skuteczna w terapii AZS, szczególnie w przypadkach opornych na leczenie farmakologiczne [6]. Wiąże się jednak z pewnym ryzykiem, dlatego należy ją prowadzić tylko pod opieką lekarzy.

Relaks

AZS jest powiązane z samopoczuciem. Udowodniono, że stres pogarsza stan skóry i może zaostrzać stany zapalne. Dlatego warto się relaksować. Oczywiście łatwiej napisać, niż zrobić, zwłaszcza gdy cierpi się na tak ciężką chorobę, jak wyprysk atopowy. Niemniej jednak pewne techniki relaksacyjne (np. medytacja mindfulness) mogą być pomocne. Jeśli stres daje Ci się mocno we znaki, nie wahaj się skorzystać z pomocy psychoterapeuty.

Ochrona i delikatne mycie

Twarz jest nieustannie narażona na działanie czynników zewnętrznych, dlatego trzeba otoczyć ją szczególną opieką. Po spacerze warto od razu ją umyć, aby zmyć cząsteczki zanieczyszczeń (a po myciu nie zapomnij o aplikacji emolientu). Pościel i ręczniki pierz w łagodnych środkach piorących. Staraj się unikać dotykania twarzy w ciągu dnia.

Zapobieganie nawrotom

Najlepszą metodą kontrolowania wyprysku atopowego jest zapobieganie nawrotom. Unikaj wyzwalaczy, które mogłyby podrażnić skórę lub wywołać stany zapalne. Każdy może mieć inne wyzwalacze, ale do najczęstszych należą: zanieczyszczenia powietrza, pot, drażniące środki chemiczne i tkaniny oraz alergeny takie jak krowie mleko, jaja, soja, pszenica, ryby czy orzechy arachidowe. Pamiętaj, że o skórę twarzy należy dbać również w okresach remisji.

Balsam do ciała Humitopic na AZS na twarzy

A jak w pielęgnacji skóry twarzy sprawdzi się balsam do ciała Humitopic? Doskonale! Jego kompleksowy skład jest delikatny, więc nie podrażni wrażliwej skóry, a jednocześnie na tyle mocny, by przynieść ukojenie. Oparty jest o kwasy huminowe i fulwowe w innowacyjnej formule H4topic – complex®. Składniki te mają właściwości przeciwstarzeniowe, przeciwzapalne i przeciwalergiczne. Działają kojąco na zaczerwienioną swędzącą skórę i przywracają jej zdrowy wygląd.

Atopowe zapalenie skóry twarzy stanowi wyzwanie ze względu na specyficzne cechy skóry tego obszaru oraz psychospołeczne konsekwencje związane z widocznymi zmianami skórnymi. Efektywna terapia AZS twarzy wymaga kompleksowego podejścia, którego fundamentem jest terapia emolientowa.

Bibliografia:

[1] Millan, M., & Mijas, J. (2007). Atopowe zapalenie skóry–patomechanizm, diagnostyka, postępowanie lecznicze, profilaktyka.

[2] Ha, R. Y., Nojima, K., Adams Jr, W. P., & Brown, S. A. (2005). Analysis of facial skin thickness: defining the relative thickness index. Plastic and reconstructive surgery, 115(6), 1769-1773.

[3] Agner, T., Jungersted, J. M. (2020). Emollients: effects, evidence, and side effects. Kanerva’s Occupational Dermatology, 1451-1459.

[4] Ng, J. P. X., Liew, H. M., Ang, S. B. (2015). Use of emollients in atopic dermatitis. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 29(5), 854-857.

[5] Chong, M., Fonacier, L. (2016). Treatment of eczema: corticosteroids and beyond. Clinical reviews in allergy & immunology, 51, 249-262.

[6] Patrizi, A., Raone, B., & Ravaioli, G. M. (2015). Management of atopic dermatitis: safety and efficacy of phototherapy. Clinical, cosmetic and investigational dermatology, 511-520.